Chemia nieorganiczna/Kwas solny

Wzór strukturalny kwasu solnego.

Model cząsteczki kwasu solnego.

Kwas chlorowodorowy (solny) ($HCl$) to związek nieorganiczny, należący do grupy kwasów beztlenowych.

Otrzymywanie

Kwas solny można otrzymać przez rozpuszczenie chlorowodoru w wodzie. Szablon:Chem:dośw

Właściwości

Kwas solny jest silnie żrący.

Kwas solny jest bezbarwną, dymiącą na powietrzu cieczą, cięższą od wody. Jest silnie żrący. Maksymalne stężenie kwasu, jakie można osiągnąć, wynosi 37%.

Kwas chlorowodorowy dysocjuje z wytworzeniem kationu wodoru i anionu chlorkowego: $HCl⟹H^{+}+C{l}^{-}$.

Reaguje z:

a) zasadami (reakcje zobojętniania), np.: $NaOH+HCl⟹NaCl+H_{2}O$

b) większością metali nieszlachetnych, np.:
$6HCl+2Al⟹2AlC{l}_3+3H_2\Uparrow$
$2Na+2HCl⟹2NaCl+H_2\Uparrow$ (wodór wydziela się z roztworu w postaci gazowej)

c) tlenkami metali, np.: $N{a}_{2}O+2HCl⟹2NaCl+H_{2}O$

d) niektórymi solami, np.:$CaS{O}_3+2HCl⟹CaC{l}_2+H_{2}O+S{O}_2$

W reakcjach tych powstają odpowiednie sole, nazywane chlorkami danego metalu, np. NaCl – chlorek sodu. Szablon:Chem:ciek

Kwas solny jest ważnym odczynnikiem chemicznym.

Zastosowanie

Kwas solny jest jednym z najważniejszych kwasów w przemyśle: chemicznym, farmaceutycznym i metalurgicznym, gdzie używany jest do oczyszczania powierzchni metali i ekstrakcji rud. Ponadto jest stosowany w garbarstwie oraz przy produkcji barwników, tworzyw sztucznych i sztucznych włókien. W laboratorium jest używany jako odczynnik chemiczny. Zmieszany z kwasem azotowym w stosunku 3:1 tworzy wodę królewską – roztwór, który rozpuszcza złoto i platynę.

Znaczenie biologiczne

Kwas solny pełni bardzo ważną funkcję w procesie trawiennym większości zwierząt. Jest on wydzielany w żołądku przez specjalne komórki okładzinowe. Kwas solny między innymi aktywuje pepsynogen, nieczynną postać pepsyny. Pepsyna, enzym działający w środowisku kwaśnym, rozkłada białko do prostszych polipeptydów.

Ponadto kwas solny ma działanie bakteriobójcze – niszczy bakterie, które dostały się do ustroju wraz z jedzeniem. Ułatwia także wchłanianie żelaza i wapnia oraz uczestniczy w regulacji otwierania i zamykania odźwiernika żołądka. Szablon:Chem:ciek