Astronomiczne podstawy geografii/Czas strefowy

Wstęp teoretyczny

Używanie czasu słonecznego jest bardzo niewygodne i z tego powodu wymyślono strefy czasowe. Świat jest podzielony na 24 strefy czasowe co godzinę (15 stopni). Strefy mają nazwy od -12 do +12. Strefa 0 została wytyczona wokół południka 0° i rozciąga się od 7°30'E do 7°30'W. Strefy leżące na wschód od strefy 0 mają numery dodatnie (i czas późniejszy), a leżące na zachód numery ujemne (i czas wcześniejszy).

Wzór na strefę czasową

$n=\frac{\lambda }{15^{\circ }}$

gdzie numer strefy czasowej to najbliższa liczba całkowita od liczby $n$.

$T=UT+\mathrm{S}\mathrm{t}\mathrm{r}\mathrm{e}\mathrm{f}\mathrm{a}$

gdzie UT to czas strefy 0.

Przykład

Gdańsk leży na 18°38'E. Jaka to strefa?

$n=\frac{18^{\circ }38^{\prime }}{15^{\circ }}=1,24(1)$

Najbliższa liczba całkowita to 1 czyli Gdańsk leży w 1 strefie czasowej (czyli ma godzinę o jeden większą niż Londyn).

Ćwiczenia

Oblicz w jakiej strefie czasowej leży Moskwa 37°38'E

$n=\frac{37^{\circ }38^{\prime }}{15^{\circ }}=2,50(3)$

Najbliższa liczba całkowita to +3, więc Moskwa leży w +3 strefie czasowej.

Zadania

Oblicz w jakiej strefie czasowej leżą:

1. Bombaj(Indie)
2. Nowy Jork (USA)
3. Lizbona (Portugalia)
4. Seul (Korea Południowa)

Odpowiedzi

Różnice czasu strefowego

Aby obliczyć czas strefowy jednego miejsca znając czas w drugim należy najpierw policzyć w jakiej strefie czasowej są oba miejsca. Następnie obliczyć różnice i odjąć ją od czasu tego pierwszego (Uwaga różnica może być ujemna). Pamiętając że czas na wschodzie jest późniejszy a na zachodzie jest wcześniejszy.

Przykład

W Gdańsku (18°38'E) jest 17h03m, która godzina jest w Moskwie (37°38'E)?

• Gdańsk strefa czasowa +1
• Moskwa strefa czasowa +3
• (+1)-(+3) równa się -2

czyli w Moskwie jest 17h03m-(-2h)=19h03m

Zadania

W Gdańsku jest 13h41m. Oblicz która godzina jest w:

1. Acapulco (Meksyk)
2. Pekinie (Chiny)
3. Dakarze (Senegal)
4. Kapsztadzie (RPA)

Odpowiedzi

Linia zmiany daty

Międzynarodowa linia zmiany daty po uwzględnieniu czasu urzędowego

Na ziemi ustalono dwie linie zmiany daty: ruchomą (miejsce w którym jest akurat godzina 0.00) oraz stałą na południku 180° (z odchyleniami na terenach zamieszkanych patrz czas urzędowy)

Przykład

W Gdańsku (18°38'E) jest 21h03m która godzina jest w Pekinie (116°23'E)?

• Gdańsk strefa czasowa +1
  
• Pekin strefa czasowa +8
  
• (+1)-(+8) równa się -7

czyli w Pekinie wychodziło by na to że jest 21h03m-(-7h)=28h03m
Oczywiście doba ma 24 godziny więc należy to odjąć 28h03m-24h=4h03m i dodać jeden dzień, czyli w Pekinie jest 4.03 dnia następnego.

Ćwiczenia

W Gdańsku (18°38'E) jest 4h05m, która godzina jest w Meksyku (99°9'W)?

• Gdańsk $+1$
• Meksyk $-7$
• Różnica wynosi $+1-(-7)=8$

Czyli w Meksyku byłaby godzina -04h05m

Oczywiście godzina musi być z zakresu 0.00-23.59 więc należy dodać do tej godziny 24h i odjąć jeden dzień od daty.

• -04h05m + 24h = 20h05m

Czyli w Meksyku jest godzina 20h05m dnia poprzedniego.

Zadania

• W Gdańsku (18°38'E) jest 23h55m. Która godzina jest w:

1. Kijowie (Ukraina)?
2. Władywostoku (Rosja)?
3. Osace (Japonia)?
4. Wellington (Nowa Zelandia)?

• W Gdańsku (18°38'E) jest 0h55m, Która godzina jest w:

1. Rabacie (Maroko)?
2. Nuuk (Dania)?
3. Kajenna (Francja)?
4. Stanley (Wielka Brytania)?

Odpowiedzi

Czas urzędowy

Strefy czasowe w Europie

Zastosowanie czasu strefowego byłoby niewygodne w państwach lub regionach leżących po obu stronach strefy czasowej. Z tego powodu stosuje się czas urzędowy "wykrzywiając" odpowiednio granice stref. Dodatkowo z różnych względów w niektórych krajach (regionach) przyjmuje się czas z innej strefy lub jeśli mały kraj leży na dwóch różnych strefach przyjmuje się czas pośredni np Birma +6:30 UTC.

Jednakże Astronomia nie zajmuje się czasem urzędowym, zainteresowanych problematyką odsyłam do Wikipedii.

Ciekawostka

Strefy czasowe są nazywane najczęściej od miast znajdujących się na nich np. Strefa UTC nosi nazwę "Czas londyński", +1 "Czas warszawski", +3 "Czas moskiewski". Alternatywny system nazw pochodzi od części kontynentów (Europa, Ameryka, Azja) i noszą nazwy np. +1 - "Czas środkowoeuropejski CEST", +2 - "Czas wschodnioeuropejski EEST".

---

Powrót do spisu treści