Tekst źródłowy strony LaTeX/Listy

Wygodnym i łatwym do zbudowania jest sporą zaletą LaTeXa. Użytkownicy programów typu WYSIWYG mają często problemy w związku z tym, iż programy nie chcą wstawić list w sposób taki jak użytkownik. LaTeX dzięki użyciu znaczników ma lepszą kontrolę na tymi zachowaniami.

== Struktura listy ==

Listy często pojawiają się w dokumentach, szczególnie akademickich, aby w łatwy przejrzysty sposób przekazać informacje. Występują trzy typy list: ''itemize'', ''enumerate'' oraz ''description''.

Podstawowe komendy podczas tworzenia listy:

<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{typ_listy}

  \item Pierwsza pozycja na liście
  \item Druga pozycja na liście
  \item Trzecia pozycja na liście

\end{typ_listy}
</syntaxhighlight>

Każdy z typów list może posiadać wiele paragrafów.Aby to uzyskać należy odpowiednią ilość razy powtórzyć komendę <code>\item</code>. Oczywiście wszystkie powtórzenia muszą znajdować się wewnątrz danego środowiska.

=== Itemize ===

Poniżej przedstawiono przykładowy kod typu <code>itemize</code> wraz z wyglądem danej listy.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{itemize}
  \item The first item
  \item The second item
  \item The third etc \ldots
\end{itemize}
</syntaxhighlight>
|
| [[Image:itemize.svg]]
|}

=== Enumerate ===

W przypadku tego typu listy każdy kolejny element numerowany jest kolejną liczbą arabską. Przykładowy kod wraz z wyglądem gotowej listy przedstawiono poniżej.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{enumerate}
  \item The first item
  \item The second item
  \item The third etc \ldots
\end{enumerate}
</syntaxhighlight>
|
| [[Image:enum.svg]]
|}

=== Description ===

Typ description pozwala cyfry arabskie zastąpić każdym innym znacznikiem lub słowem. Wystarczy po komendzie <code>\item</code> w nawiasie kwadratowym wprowadzić słowa,którymi mają zaczynać się paragrafy. Typ ten jest idealny do wprowadzania serii definicji lub słownika.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{description}
  \item[First] The first item
  \item[Second] The second item
  \item[Third] The third etc \ldots
\end{description}
</syntaxhighlight> 
|
| [[Image:desc.svg]]
|}

Jeśli chcemy, aby tekst znajdował się w osobnej linii należy użyćkomendy <code>\hfill</code>, tak jak pokazano w przykładzie poniżej. 

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{description}
  \item[First] \hfill \\
  The first item
  \item[Second] \hfill \\
  The second item
  \item[Third] \hfill \\
  The third etc \ldots
\end{description}
</syntaxhighlight>
|
| [[Image:LaTeX desc-newline.svg]]
|}

== Listy zagnieżdżone ==

LaTeX umożliwia także tworzenie list zagnieżdżonych, czyli umieszczanie listy w liście. Maksymalnie można taka lista może posiadać cztery poziomy. Jeśli konieczne jest zagnieżdżenie większej liczby list, należy posłużyć się pakietem [[Latex/Opis pakietów|easylist]]. Aby stworzyć zagnieżdżone listy po prostu umieść jedno środowisko wewnątrz drugiego. LaTeX automatycznie posortuje listy i ponumeruje je za Ciebie.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{enumerate}
  \item The first item
  \begin{enumerate}
    \item Nested item 1
    \item Nested item 2
  \end{enumerate}
  \item The second item
  \item The third etc \ldots
\end{enumerate}
</syntaxhighlight> 
|
| [[Image:nested.svg]]
|}

== Dostosowywanie list ==

Dostosowywaniem LaTeXa zajmują się raczej zaawansowani użytkownicy. Nie jest to trudne, ale nowi użytkownicy są zazwyczaj przytłoczeni ilością nowych komend, a nauka bardziej zaawansowanych może spowodować zdezorientowanie.

Miej na uwadze, że komenda <code>\renewcommand</code> może być użyta tylko po <code>\begin{document}</code>. Dotyczy to zarówno list ''enumerated'' oraz ''itemized''.

Często powtarzanym błędem są spacje w nieodpowiednich miejscach. Miej to na uwadze!

=== Przerwy między akapitami ===
Jak być może zauważyłeś, standardowe klasy LaTeXa wprowadzają pionową przerwę między kolejnymi elementami listy. Czasami może to wyglądać dziwnie, jeśli opisy są za krótkie. Poniżej przedstawiono sposoby usunięcia tego zachowania.

==== Użycie pakietów ====

Jeśli chcesz aby Twoje listy były ciasno upakowane, należy użyć pakietu <code>mdwlist</code>, w którym używa się rodzajów numeracji oznaczonych gwiazdką (np.''itemize*'', ''enumerate*'' i ''description*''. Działają one w taki sam sposób jak opisane w części powyżej, jednak wygląd listy jest bardziej skondensowany. Inne pakiety zapewniający podobne wyniki to <code>paralist</code> oraz <code>enumitem</code>.

Alternatywnie można użyć kalsę dokumentu <code>memoir</code> wraz z komendą <code>\tightlists</code>.

==== Dostosowanie ręczne ====

Wewnątrz list można redefiniować niektóre długości/wymiary zmiennych. Dla przykładu:

<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{itemize} \itemsep1pt \parskip0pt \parsep0pt
  \item first item
  \item second item
\end{itemize}
</syntaxhighlight>

Alternatywnie, aby utworzyć jeden styl dla całego dokumentu, można zdefiniować na nowo całe środowisko enumerate:

<syntaxhighlight lang="latex">
\newenvironment{my_enumerate}{
  \begin{enumerate}
  \setlength{\itemsep}{1pt}
  \setlength{\parskip}{0pt}
  \setlength{\parsep}{0pt}
}{
  \end{enumerate}
}
</syntaxhighlight>

Innym sposobem jest nowe zdefiniowanie komendy <code>\item</code>.

<syntaxhighlight lang="latex">
\newlength{\wideitemsep}
\setlength{\wideitemsep}{.5\itemsep}
\addtolength{\wideitemsep}{-7pt}
\let\olditem\item
\renewcommand{\item}{\setlength{\itemsep}{\wideitemsep}\olditem}
</syntaxhighlight>

=== Dostosowanie list numerowanych ===

==== Użycie pakietów ====

Najczęściej zmianom w listach podlegają liczniki. Szybkie zmiany liczników można osiągnąć przez użycie pakietu <code>enumerate</code> lub <code>enumitem</code>. Przy użyciu pierwszego z nich można zmienić styl numeracji w następujący sposób:
<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{enumerate}[styl]
</syntaxhighlight>

Opcje ''A'', ''a'', ''I'', ''i'' oraz ''1'' definiują jednoznacznie sposób punktowania. 

==== Dostosowanie ręczne ====

Aby mieć możliwość większej ingerencji w listy należy posiadac podstawową wiedzę na temat liczników w LaTeX. Więcej na ten temat przeczytasz w rozdziale [[Latex/Liczniki|Liczniki]].
 
Są cztery podstawowe liczniki związane z listami. Każdy z nich reprezentuje cztery poziomy zagnieżdżenia, które nazywają się:
<syntaxhighlight lang="latex">
enumi
enumii
enumiii
enumiv
</syntaxhighlight>

Licznik jest zwiększany przez komendę <code>\item</code> zanim zostanie wydrukowana. Dla przykładu, w celu zmienienia numeru licznika<code>enumi</code> należy użyć:

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\begin{enumerate}
  \setcounter{enumi}{4}
  \item Punkt piąty
\end{enumerate}
</syntaxhighlight>
|
| 5. Punkt piąty
|}

Komendy odpowiadające za zmiany na różnych poziomach zagnieżdżenia:
<syntaxhighlight lang="latex">
\labelenumi
\labelenumii
\labelenumiii
\labelenumiv
</syntaxhighlight>

Przykład:
<syntaxhighlight lang="latex">
\renewcommand{\labelenumi}{(\Roman{enumi})}
\renewcommand{\labelenumii}{\Roman{enumi}.~\alph{enumii}<!---->}
</syntaxhighlight>

Powyższy przykłąd zmienia definicję wyglądu listy, jednak nie zadziała gdy chcesz wprowadzić odnośniki. One będą drukowane w domyślnym stylu. Aby ominąć ten problem, należy użyć następującą serię komend:

<syntaxhighlight lang="latex">
\renewcommand{\theenumi}{\Roman{enumi}<!---->}
\renewcommand{\labelenumi}{(\theenumi)}
\renewcommand{\theenumii}{\alph{enumii}<!---->}
\renewcommand{\labelenumii}{\theenumi.~\theenumii<!---->}
</syntaxhighlight>

=== Dostosowanie list wypunktowanych ===

Wypunktowania nie są tak złożone jak listy numerowane. Jednak, aby je dostosować do własnych preferencji należy zmienić ich etykiety. Można to zrobić ręcznie dla każdego wpisu poprzez <code>\item[nowy symbol]</code> (np. <code>\item[$\star$]</code>.

Etykiety kolejnych poziomów wypunktowania są dostępne pod komendami <code>\labelitemi</code>, <code>\labelitemii</code>, <code>\labelitemiii</code> oraz <code>\labelitemiv</code>.
<syntaxhighlight lang="latex">
\renewcommand{\labelitemi}{\textgreater}
</syntaxhighlight>

Powyższy przykład powinien zmienić etykiety pierwszego poziomu na większe. Oczywiście symbole dostępne w LaTeX nie są bardzo rozbudowane. Aby urozmaicić dokument można użyć symbole ZapfDingbat, opisane w rozdziale [[Latex/Znaki specjalne|Znaki specjalne]]
Można także zastosować jeden z symboli matematycznych:
<syntaxhighlight lang="latex">
\renewcommand{\labelitemi}{$\star$}
</syntaxhighlight>

Aby zmniejszyć wolną przestrzeń między kolejnymi wypunktowaniami należy posłużyć się komendami opisanymi poniżej.
<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{itemize}
  \setlength{\itemsep}{0cm}%
  \setlength{\parskip}{0cm}%
  \item Item opening the list
  \item Item tightly following
\end{itemize}
</syntaxhighlight>

== Listy jedno liniowe ==
Listy jedno liniowe są specjalnym przypadkiem list. Wymagają użycia pakietu <code>paralist</code>, który zapewnia nowy typ listy - <code>inparaenum</code>. Parametry podaje się w nawiasach kwadratowych,tak jak to pokazano w przykładzie poniżej.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\usepackage{paralist}
% ...
\begin{document}

\textbf{\itshape Inline lists}, which are
sequential in nature, just like enumerated
lists, but are
\begin{inparaenum}[\itshape a\upshape)]
\item formatted within their paragraph;
\item usually labelled with letters; and 
\item usually have the final item prefixed with
`and' or `or',
\end{inparaenum} like this example.
</syntaxhighlight>
|
| [[Image:Latex example paralist.svg|400px]]
|}

Aby zmienić styl numerowania (duże czy małe litery; liczby rzymskie czy arabskie) należy podać dodatkowy argument określający styl. Przykład przedstawiono poniżej. 
<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{inparaenum}[(styl)]
</syntaxhighlight>

Zamiast słowa styl należy wstawić odpowiednią komendę (z wymienionych w poniższej tabeli).
{| class="wikitable sortable"
|-
! Kod !! Efekt 
|-
| \Alph || A, B, C
|-
| \alph || a, b, c
|-
| \Roman || I, II, III
|-
| \roman || i, ii, iii
|-
| \Arabic || 1, 2, 3
|}

Inne pakiety pozwalające na wstawianie tego typu list to: <code>\shortlst</code> oraz <code>\enumitem</code>

== Pakiet easylist ==
Pakiet <code>easylist</code> pozwala na tworzenie list przy użyciu wygodniejszej składni oraz umożliwia tworzenie nieskończenie wielu poziomów. Jest także łatwe w dostosowywaniu do własnych potrzeb.

Na początek należy załadować w preambule pakiet:
<syntaxhighlight lang="latex">
\usepackage[ampersand]{easylist}
</syntaxhighlight>

Domyślny styl listy to numerowanie.
<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{easylist}
& Punkt główny~:
&& Podpunkt.
&& Kolejny podpunkt.
\end{easylist}
</syntaxhighlight>

Można także mienić styl na wypunktowanie:
<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{easylist}[itemize]
% ...
\end{easylist}
</syntaxhighlight>

Dostępne style:
* tractatus
* checklist
* booktoc
* articletoc
* enumerate
* itemize

Możesz dostosować swoją listę przy użyciu komendy <code>\ListProperties(...)</code>.

<syntaxhighlight lang="latex">
\begin{easylist}[enumerate]
\ListProperties(Style2*=,Numbers=a,Numbers1=R,FinalMark={)})
& Main item~:
&& Sub item.
&& Another sub item.
\end{easylist}
</syntaxhighlight>

Zauważ, że jako ostatni znak listy numerowane podany został nawias (wpisany pomiędzy nawiasy klamrowe). Aby uniknąć rozumienia przez LaTeX tego znaku jako zakończenia wpisywania ustawień można posłużyć się poniższym kodem.

{|
|-
| <syntaxhighlight lang="latex">
\usepackage{amssymb}
\ListProperties(Hide=100, Hang=true, Progressive=3ex, Style*=-- ,
Style2*=$\bullet$ ,Style3*=$\circ$ ,Style4*=\tiny$\blacksquare$ )
% ...

\begin{easylist}
& Blah
& Blah
&& Blah
&&& Blah
&&&& Blah
&&&&& Blah
\end{easylist}
</syntaxhighlight>
|
| – Blah<br/>– Blah<br/>
&nbsp; <math>\bullet</math> Blah<br/>
&nbsp;&nbsp; <math>\circ</math> Blah<br/>
&nbsp;&nbsp;&nbsp; <math>\blacksquare</math> Blah<br/>
&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp; – Blah
|}

Możesz także zdefiniować własny styl używając marka:
<syntaxhighlight lang="latex">
\newcommand\myitemize{\ListProperties(Hide=100, Hang=true, Progressive=3ex, Style*=$\star$ )}
\newcommand\myenumerate{\ListProperties(Space=2\baselineskip)}

% ...
\begin{easylist} \myitemize
& Blah
\end{easylist}
</syntaxhighlight>

Pakiet <code>easylist</code> posiada także wady.
Podczas używania pakietu wewnątrz środowiska, które używa takie same sekwencje może spowodować błąd.
Aby uniknąć tego użyj poniższych komend:
<syntaxhighlight lang="latex">
\Activate
\begin{easylist}
& ...
\end{easylist}
\Deactivate
</syntaxhighlight>

Poza tym, używanie pakietu wraz ze środowiskiem <code>figure</code> może spowodować kłopoty z wyglądem strony. Standardowe listy LaTeXa nie mają takiego problemu.

Obecnie pakiet <code>easylist</code> nie działą w klsie Beamer.

{{Nawigacja|LaTeX|[[Latex/Czcionki|Czcionki]]|[[Latex/Znaki specjalne|Znaki specjalne]]}}

{{Przypisy}}

[[en:LaTeX/List Structures]]