Tekst źródłowy strony Fizyka dla liceum/Praca

== Definicja ==

Praca jest to iloczyn wartości siły działającej na ciało, drogi przebytej przez ciało pod wpływem tej siły oraz cosinusa kąta zawartego pomiędzy wektorem siły i wektorem przesunięcia. Mówiąc prościej jest to siła pomnożona przez przesunięcie:
:<center><math>W\,=Fs \cos\alpha</math></center>
Jednostką pracy jest 1 dżul [J] <math>[Nm]\,=[J]</math>.

== Przykłady ==

Jeśli działamy na ciało siłą o wartości 10 N równolegle do przesunięcia, które wyniosło 10 m, (wektory mają ten sam kierunek i zwrot) to wykonaliśmy pracę:
:<math>W\,=10 [N]\cdot 10 [m]\cdot 1</math>
:<math>W\,=100 [J]</math>.
Pomnożono przez jeden, bo cos 0° równy jest jedności.

----

Jeśli zmienimy kąt działania siły (niech wynosi 45° do poziomu - wektory mają różne kierunki), to praca wyniesie:
:<math>W\,=10 [N]\cdot 10 [m]\cdot\frac{\sqrt 2}{2}</math> 
:<math>W\,=50\sqrt2\approx70.71 [J]</math>,
bo cos 45° równy jest <math>\frac{\sqrt 2}{2}</math>.

----

Jeśli kąt wyniesie 90° do poziomu, wówczas praca będzie równa:
:<math>W\,=10 [N]\cdot 10 [m]\cdot0</math>
:<math>W\,=0 [J]</math>, 
bo cos 90° równy jest zeru.

----

Jeśli kąt wyniesie 180°, to mamy do czynienia z tzw. pracą straconą, ponieważ przesunięcie w pożądanym kierunku się nie odbyło (natomiast ciało przesunęło się w kierunku przeciwnym - wektory mają te same kierunki, lecz przeciwne zwroty).
:<math>W\,=10 [N]\cdot 10 [m]\cdot -1</math>
:<math>W\,=-100 [J]</math>, 
bo cos 180° równy jest <math>-1</math>


Przykładem takiej pracy jest praca tarcia, które zawsze ma wartość na minusie. Ta uwaga przyda się Tobie w rozwiązywaniu zadań z zasady zachowania energii w ruchu. 
<noinclude>
{{Nawigacja|Fizyka dla liceum|
[[Fizyka dla liceum/Siły w jednostajnym ruchu po okręgu|Siły w jednostajnym ruchu po okręgu]]|
[[Fizyka dla liceum/Energia kinetyczna i potencjalna|Energia kinetyczna i potencjalna]]|
}}</noinclude>