Tekst źródłowy strony Chemia/Energia jonizacji

==Energia jonizacji i powinowactwo elektronowe==

Jonizacja jest to przejście atomu w jon (atom, który ma więcej, lub mniej elektronów niż atom niezjonizowany, czyli posiada ładunek) na skutek utraty lub zysku elektronu.

Jony dodatnie to kationy, a ujemne to aniony.

*'''Elektrododatniość''' jest to zdolność atomu do oddawania elektronu i tworzenia jonów dodatnich. ''Elektrododatniość jest cechą metali.'' 

Wraz ze wzrostem masy atomowej:

{{zapamiętaj|'''W grupie elektrododatniość rośnie''' (to znaczy pierwiastek leżący niżej w układzie okresowym jest  bardziej elektrododatni). Wynika to ze wzoru <math>F=q^2/r^2</math> (gdzie F to siła, q – ładunek, a r odległość elektronu od jądra atomowego), gdyż im elektron jest dalej od jądra, tym mniejsze jest przyciąganie  elektrostatyczne i łatwiej jest go wybić.
}}
{{zapamiętaj|'''W okresie elektrododatniość maleje''' (to znaczy pierwiastek leżący bardziej po lewej stronie w układzie okresowym jest bardziej elektrododatni). Jest tak, ponieważ im większe jest jądro, tym większy jest jego ładunek i silniejsze przyciąganie elektronów, przez co jest je trudniej wybić (i łatwiej przyłączyć nowe), aby otrzymać konfigurację elektronową najbliższego helowca (zgodnie <br>z regułą oktetu).}}

''Wynika stąd, że najbardziej elektrododatni jest frans, a najmniej fluor.''

*'''Elektroujemność''' jest to zdolność atomu do pobierania elektronu i tworzenia jonów ujemnych. ''Elektroujemność jest cechą niemetali.''

Ponieważ elektroujemność jest przeciwieństwem elektrododatniości, to:
Wraz ze wzrostem masy atomowej w grupie elektroujemność maleje, a w okresie elektroujemność rośnie.

''Wynika stąd, że najbardziej elektroujemny jest Fluor, a najmniej Frans.''

Energia jonizacji E<sub>j</sub> jest to energia potrzebna do oderwania elektronu od atomu.


Atom + Energia jonizacji -> kation + elektron (ē)

Pierwsza energia jonizacji E<sub>1j</sub> jest to energia potrzebna do oderwania od atomu pierwszego elektronu walencyjnego (gdy atom ma jeden elektron walencyjny mówimy po prostu o energii jonizacji).
Druga energia jonizacji E<sub>2j</sub> jest to energia potrzebna do oderwania od atomu drugiego elektronu walencyjnego.
Analogicznie trzecia, czwarta... energia jonizacji E<sub>n</sub>     [ gdzie n Є N<sup>+</sup> ]

Przykładowo E<sub>j</sub> sodu wynosi 496 kJ/mol to wtedy dla jednego mola zachodzi równanie:
Na + 496kJ -> Na<sup>+</sup> + ē

Ale dla magnezu:
Mg + E<sub>1j</sub> -> Mg<sup>+</sup> + ē<sub>1</sub>

Mg<sup>+</sup> + E<sub>2j</sub> -> Mg<sup>2+</sup> + ē<sub>2</sub>


Wraz ze wzrostem masy atomowej:
* w grupie energia jonizacji maleje (bo coraz łatwiej oderwać elektron zgodnie ze wspomnianym wcześniej wzorem F=q<sup>2</sup>/r<sup>2</sup>, ponieważ jest coraz dalej od jądra);
* w okresie energia jonizacji rośnie (bo jest coraz większy ładunek jądra);

Ale istnieją od tego odstępstwa.
Na przykład w trzecim okresie kolejne pierwiastki mają energie jonizacji:

{| class="wikitable"
|-
!Na
!Mg
!Al
!Si
!P
!S
!Cl
!Ar
|-
|496
|738
|578
|786
|1012
|1000
|1251
|1521
|}


Fosfor ma większą 
energię jonizacji niż siarka.

Magnez ma większą energię jonizacji (pierwszą) niż glin.
Wynika to z konfiguracji elektronowych tych pierwiastków.

12Mg [Ne] 3s<sup>2</sup> 

12Al [Ne] 3s<sup>2</sup>3p<sup>1</sup>


 
Elektron niesparowany (glin) łatwiej oderwać niż elektron sparowany (magnez).

Największą energię jonizacji mają gazy szlachetne np. He (2373), Ne (2080), Ar (1521)...


Wnioski wynikające z wykresu:
# największą energię jonizacji posiadają helowce (patrz wyżej)
# najmniejszą energię jonizacji posiadają litowce

Powinowactwo elektronowe jest to energia, która się wydziela w procesie przyjmowania elektronów przez atom.


Atom + elektron (ē) -> anion + powinowactwo elektronowe

===Ćwiczenia===


<noinclude>
{{Nawigacja|Chemia|
[[Chemia/Zakaz Pauliego|Zakaz Pauliego]]|
|
}}</noinclude>