Tekst źródłowy strony Astronomiczne podstawy geografii/Czas strefowy

<noinclude>{{UnikatowaStronaStart}}</noinclude>
==Wstęp teoretyczny==
Używanie czasu słonecznego jest bardzo niewygodne i z tego powodu wymyślono strefy czasowe. Świat jest podzielony na 24 strefy czasowe co godzinę (15 stopni)<ref>Strefa -12 i +12 mają 7,5° gdyż jest to w zasadzie jedna strefa, której połowy z racji tego, że leżą po różnych stronach linii zmiany daty mają inną datę (ale tę samą godzinę)</ref>. Strefy mają nazwy od -12 do +12. Strefa 0 została wytyczona wokół południka 0° i rozciąga się od 7°30'E do 7°30'W. Strefy leżące na wschód od strefy 0 mają numery dodatnie (i czas późniejszy), a leżące na zachód numery ujemne (i czas wcześniejszy).

;Wzór na strefę czasową
:<math>n=\frac{\lambda}{15^\circ} \,</math>
gdzie numer strefy czasowej to najbliższa liczba całkowita od liczby <math>n</math>.
:<math>T=UT+\mathrm{Strefa}</math>
gdzie UT to czas strefy 0.
===Przykład===
Gdańsk leży na 18°38'E. Jaka to strefa?
:<math>n= \frac{18^\circ 38'}{15^\circ}=1,24(1) \,</math>
Najbliższa liczba całkowita to 1 czyli Gdańsk leży w 1 strefie czasowej (czyli ma godzinę o jeden większą niż Londyn).

==Ćwiczenia==
Oblicz w jakiej strefie czasowej leży Moskwa 37°38'E
:<math>n= \frac{37^\circ 38'}{15^\circ}=2,50(3) \,</math> 
Najbliższa liczba całkowita to +3, więc Moskwa leży w +3 strefie czasowej.

==Zadania==
Oblicz w jakiej strefie czasowej leżą:
# Bombaj(Indie)
# Nowy Jork (USA)
# Lizbona (Portugalia)
# Seul (Korea Południowa)
[[Astronomiczne podstawy geografii/Czas strefowy/Odpowiedzi 1|Odpowiedzi]]

==Różnice czasu strefowego==
Aby obliczyć czas strefowy jednego miejsca znając czas w drugim należy najpierw policzyć w jakiej strefie czasowej są oba miejsca. Następnie obliczyć różnice i odjąć ją od czasu tego pierwszego (Uwaga różnica może być ujemna). Pamiętając że czas na wschodzie jest późniejszy a na zachodzie jest wcześniejszy.
===Przykład===
W Gdańsku (18°38'E) jest 17h03m, która godzina jest w Moskwie (37°38'E)?
* Gdańsk strefa czasowa +1
* Moskwa strefa czasowa +3
* (+1)-(+3) równa się -2
czyli w Moskwie jest 17h03m-(-2h)=19h03m
==Zadania==
W Gdańsku jest 13h41m. 
Oblicz która godzina jest w:
# Acapulco (Meksyk) 
# Pekinie (Chiny) 
# Dakarze (Senegal)
# Kapsztadzie (RPA)
[[Astronomiczne podstawy geografii/Czas strefowy/Odpowiedzi 2|Odpowiedzi]]

==Linia zmiany daty==
[[Grafika:International Date Line.png|thumb|Międzynarodowa linia zmiany daty po uwzględnieniu czasu urzędowego]]
Na ziemi ustalono dwie linie zmiany daty: ruchomą (miejsce w którym jest akurat godzina 0.00) oraz stałą na południku 180° (z odchyleniami na terenach zamieszkanych patrz czas urzędowy)
===Przykład===
W Gdańsku (18°38'E) jest 21h03m która godzina jest w Pekinie (116°23'E)?

* Gdańsk strefa czasowa +1<br>
* Pekin strefa czasowa +8<br>
* (+1)-(+8) równa się -7
czyli w Pekinie wychodziło by na to że jest 21h03m-(-7h)=28h03m<br>
Oczywiście doba ma 24 godziny więc należy to odjąć 28h03m-24h=4h03m i dodać jeden dzień, czyli w Pekinie jest 4.03 dnia następnego.

==Ćwiczenia==
W Gdańsku (18°38'E) jest 4h05m, która godzina jest w Meksyku (99°9'W)?

* Gdańsk <math>+1</math>
* Meksyk <math>-7</math>
* Różnica wynosi <math>+1-(-7)= 8</math>
Czyli w Meksyku byłaby godzina -04h05m

Oczywiście godzina musi  być z zakresu 0.00-23.59 więc należy dodać do tej godziny 24h i odjąć jeden dzień od daty.
* -04h05m + 24h = 20h05m
Czyli w Meksyku jest godzina 20h05m dnia poprzedniego.

==Zadania==
* W Gdańsku (18°38'E) jest 23h55m. Która godzina jest w:
# Kijowie (Ukraina)?
# Władywostoku (Rosja)?
# Osace (Japonia)?
# Wellington (Nowa Zelandia)?

* W Gdańsku (18°38'E) jest 0h55m, Która godzina jest w:
# Rabacie (Maroko)?
# Nuuk (Dania)?
# Kajenna (Francja)?
# Stanley (Wielka Brytania)?

[[Astronomiczne podstawy geografii/Czas strefowy/Odpowiedzi 3|Odpowiedzi]]

==Czas urzędowy==
[[Grafika:Time zones of Europe.svg|thumb|300px|Strefy czasowe w Europie]]
Zastosowanie czasu strefowego byłoby niewygodne w państwach lub regionach leżących po obu stronach strefy czasowej. Z tego powodu stosuje się czas urzędowy "wykrzywiając" odpowiednio granice stref. Dodatkowo z różnych względów w niektórych krajach (regionach) przyjmuje się czas z innej strefy lub jeśli mały kraj leży na dwóch różnych strefach przyjmuje się czas pośredni np Birma +6:30 UTC.

Jednakże Astronomia nie zajmuje się czasem urzędowym, zainteresowanych problematyką odsyłam do [[w:Strona główna|Wikipedii]].
==Ciekawostka==
Strefy czasowe są nazywane najczęściej od miast znajdujących się na nich np. Strefa UTC nosi nazwę "Czas londyński", +1 "Czas warszawski", +3 "Czas moskiewski". Alternatywny system nazw pochodzi od części kontynentów (Europa, Ameryka, Azja) i noszą nazwy np. +1 - "Czas środkowoeuropejski CEST", +2 - "Czas wschodnioeuropejski EEST".

{{koniec grafiki}}
{{Przypisy}}

<noinclude>----
<center>'''[[Astronomiczne podstawy geografii|Powrót do spisu treści]]'''</center>
{{UnikatowaStronaKoniec}}
</noinclude>